معرفی شرکت پتروشیمی خارک

شرکت پتروشیمی خارک در سال ۱۳۴۶ با هدف جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه استخراج نفت در جزیره خارک و تبدیل آنها به محصولات باارزش تأسیس شد. طراحی اولیه این مجتمع توسط شرکت "J.E. PRITCHARD" آمریکایی انجام شد و اجرای آن بر عهده شرکت ژاپنی "CHIYODA" قرار گرفت. این پروژه با مشارکت ۵۰-۵۰ شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت آمریکایی "AMOCO" و سرمایه اولیه ۹۰۰ میلیون ریال آغاز شد و در ۱۵ آبان ۱۳۴۸ به بهره‌برداری رسید.در این دوره، تولید محصولاتی مانند "پروپان، بوتان، نفتا، و گوگرد" در دستور کار قرار گرفت و هدف اصلی، کاهش اتلاف گازهای همراه و ایجاد ارزش افزوده از منابع هیدروکربنی بود.

• طرح توسعه متانول: در سال ۱۳۷۳، طرح احداث واحد متانول با سرمایه‌گذاری ۱۴۹.۵ میلیون دلار و ۴۶۰.۵ میلیارد ریال آغاز شد. این واحد در سال ۱۳۷۸ با موفقیت راه‌اندازی شد و ظرفیت تولید متانول شرکت را به ۶۶۰ هزار تن در سال افزایش داد.
• تبدیل به سهامی عام: در سال ۱۳۷۵، شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد و در سال ۱۳۷۷ با نماد "شخارک" در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد. ارزش سهام شرکت در حال حاضر به ۶,۰۰۰ میلیارد ریال رسیده است.
• طرح متانول ۲: این طرح با هدف افزایش ظرفیت تولید متانول به ۱.۴ میلیون تن در سال در دست اجراست و انتظار می‌رود پس از تکمیل، ظرفیت کل متانول شرکت به ۲.۰۶ میلیون تن برسد. این طرح با همکاری شرکت‌های بین‌المللی مانند Johnson Matthey انگلیس و Davy Process Technology پیش می‌رود.

ظرفیت‌ها و تنوع محصولات

• خوراک: شرکت پتروشیمی خارک روزانه حدود ۴ میلیون مترمکعب گاز همراه از میدان‌های نفتی فلات قاره دریافت می‌کند که شامل هیدروکربن‌های سبک و سنگین و ترکیبات گوگردی است.
• محصولات اصلی:
  • متانول: بیش از ۵۵٪ درآمد شرکت را متانول تشکیل می‌دهد که نرخ فروش آن نیز با قیمت جهانی CFR China تعیین می‌شود.
  • گوگرد گرانول: (۱۷۰ هزار تن در سال) برای صنایع کود، لاستیک، و اسید سولفوریک.
  • پروپان: (۱۱۵ هزار تن در سال) و "بوتان" (۱۲۰ هزار تن در سال) به عنوان سوخت و ماده اولیه صنایع پتروشیمی.
  • نفتا: (۷۰ هزار تن در سال) برای تولید بنزین و الفین‌ها.

جایگاه در سطح ملی و خاورمیانه

• صادرات: بیش از ۹۰٪ محصولات شرکت پتروشیمی خارک به بازارهای اروپا، چین، ژاپن، و امارات صادر می‌شود. شرکت دارای دو اسکله اختصاصی با ظرفیت بارگیری کشتی‌های ۴۵,۰۰۰ تنی است.
• درآمدزایی: در بهمن ۱۴۰۳، فروش متانول با قیمت ۳۶.۲۵۵ میلیون تومان بر تن، درآمدی معادل ۷,۷۰۲ میلیارد تومان برای شرکت ایجاد کرد.
• موقعیت منطقه‌ای: ایران پس از عربستان سعودی، دومین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در خاورمیانه است. شرکت پتروشیمی خارک به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین مجتمع‌ها، نقش کلیدی در این جایگاه ایفا می‌کند.

مسئولیت‌های اجتماعی و برنامه‌های آینده

• مسئولیت اجتماعی: ساخت مدرسه شهدای پتروشیمی خارک با هزینه ۵۵۰ میلیارد ریال، احداث جایگاه سوخت اسکله صیادی، توجه به جامعه محلی، توجه به حفاظت از مواریث فرهنگی و طبیعی جزیره خارک بخشی از فعالیت‌های شرکت پتروشیمی خارک در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی است.
• برنامه‌های توسعه‌ای: تمرکز بر افزایش سهم متانول در سبد محصولات، تکمیل طرح متانول ۲، و توسعه همکاری‌های فناورانه با شرکت‌های بین‌المللی از مهم‌ترین برنامه‌های توسعه‌ای شرکت پتروشیمی خارک به‌شمار می‌آید.

پتروشیمی خارک با بیش از ۵ دهه فعالیت، از یک پروژه کوچک بازیافت گاز به یکی از ستون‌های صنعت پتروشیمی ایران تبدیل شده است. این شرکت با تولید سالانه بیش از ۲ میلیون تن محصول و سهم ۴۶ برابری در تولید ملی پس از انقلاب، نه تنها نقش محوری در کاهش وابستگی به خام‌فروشی نفت دارد، بلکه به‌عنوان الگویی برای توسعه پایدار در خاورمیانه شناخته می‌شود.